Pozostałe badania

Aspergiloza jest drugą pod względem częstości występowania grzybicą u ludzi, która plasuje się zaraz po najczęściej występującej kandydozie. Poszczególne gatunki Aspergillus charakterystyczne są dla danych rejonów geograficznych. Zakażenie wywołane przez Aspergillus najczęściej lokalizuje się w obrębie układu oddechowego. Grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus często wywołują również reakcje alergiczne, ograniczone zakażenia inwazyjne, powierzchniowe zakażenia skórne, a także otwarte zakażenia płucne.

Gatunki z rodzaju Candida kolonizujące skórę i błony śluzowe człowieka nie powodują choroby u ludzi zdrowych. Stanowią zagrożenie szczególnie dla osób o obniżonej odporności. U chorych na kandydozę często pojawiają się objawy ogólne: senność, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia koncentracji, infekcje dróg moczowych, oddechowych, częste bóle brzucha z towarzyszącymi wzdęciami lub biegunkami oraz infekcje narządów płciowych, będące efektem obniżonej odporności. Kandydoza może przybrać różne postaci, w zależności od miejsca zakażenia wywołanego przez drożdżaki.

Zakażeniom Coxsackie towarzyszą objawy grypopodobne, między innymi wysoka gorączka z dreszczami i bólami mięśni, owrzodzenia migdałków i podniebienia oraz infekcja gardła. Może również dojść do zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu, wątroby i ostrej cukrzycy insulinozależnej, a w przypadku wirusa Coxsackie B może wystąpić zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia, kardiomiopatia rozstrzeniowa oraz silne bóle mięśniowe.

Wirus cytomegalii jest główną wirusową przyczyną wad wrodzonych noworodków (m.in. małogłowie, zwapnienia wewnątrzczaszkowe). Częstymi następstwami zakażenia wrodzonego CMV są jednostronna lub obustronna utrata słuchu i opóźnienie psychiczne.

U dorosłych możliwe jest wystąpienie zespołu mononukleozowego (choroby wirusowej o ostrym przebiegu) lub częściej pojawienie się łagodnych objawów takich, jak zapalenie gardła i powiększenie węzłów chłonnych z obecnością nietypowych limfocytów.

Najczęstszą drogą transmisji wirusa EBV jest ślina, stąd popularnie mononukleoza zakaźna nazywana jest chorobą pocałunków. Typowe objawy mononukleozy zakaźnej to gorączka lub stany podgorączkowe, objawy grypopodobne, suchość i ból gardła, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony. Może wystąpić miąższowe uszkodzenie wątroby, a nawet żółtaczka. Zazwyczaj występują też zmiany w obrazie krwi w postaci atypowych limfocytów. Duża część zakażeń przebiega bez objawów, a na przebyte zakażenie wskazuje obecność przeciwciał we krwi pacjenta.

Badanie stężenia ferrytyny jest  zalecane pacjentom z grup ryzyka. Na niedobory żelaza narażone są m.in.: kobiety ciężarne i z obfitymi miesiączkami, sportowcy, osoby starsze, wegetarianie, weganie, osoby na dietach niedoborowych, a także osoby chore na zaburzenia wchłaniania (np. na celiakię). Badanie stężenia ferrytyny przeprowadzane jest również u pacjentów z zaburzeniami odporności i objawami wskazującymi na anemię.

Human Herpesvirus typu 6 (HHV-6), jak nazwa wskazuje jest wirusem z rodzaju Herpes, będącym ludzkim patogenem. Najczęstszą infekcją wywoływana przez HHV-6 jest gorączka trzydniowa, czyli tzw. rumień nagły, trzydniówka lub choroba szósta. Infekcja ta występuje zwykle u niemowląt i małych dzieci. Zakażenie HHV-6 występuje u 80% dwulatków. Typowym objawem jest wysoka gorączka trwająca przez 3 dni, maksymalnie do 8 dni. Gdy gorączka ustępuje, na ciele - najczęściej na tułowiu i szyi - pojawia się rozsiana, bladoróżowa grudkowata wysypka.

Mimo łagodnego przebiegu choroby, wirus HHV jest najczęstszym czynnikiem powodującym pojawianie się drgawek gorączkowych u dzieci w wieku 6-24 miesięcy. Typowy przebieg charakteryzuje się dość szybkim wzrostem temperatury i gorączką trwającą przez kilka dni, po której występuje uogólniona wysypka utrzymująca się tylko przez 24-48 godzin. Herpeswirusy, w tym HHV-7, podejrzewane są o wywoływanie zespołu przewlekłego zmęczenia, trądziku różowatego, stwardnienia rozsianego i choroby Hashimoto – czyli przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy.

Do zakażeń wirusem HHV-8 dochodzi najczęściej drogą płciową. U osób z prawidłowo działającym układem odpornościowym, zakażenie ma przebieg latentny (wirus wchodzi w stan uśpienia). Wirus HHV-8 (Human Herpesvirus 8), wyizolowany pierwotnie od osób zakażonych HIV, odpowiedzialny jest za wywoływanie u chorych na AIDS tzw. mięsaka Kaposiego i niektórych typów choroby Castelmana – zmian skórnych o charakterze nowotworowym.

Immunoglobuliny (przeciwciała odpornościowe) są białkami występującymi w płynach ustrojowych (w osoczu i limfie), pełniącymi w organizmie funkcje odpornościowe. Przeciwciała odpornościowe odgrywają kluczową rolę w obronie organizmu przed bakteriami, wirusami i pasożytami zewnątrzkomórkowymi. Niedobór lub nadmiar immunoglobulin (przeciwciał odpornościowych) może być oznaką różnych procesów chorobowych toczących się w organizmie, dlatego oznaczanie przeciwciał odpornościowych we krwi stanowi ważny proces w diagnostyce wielu chorób.

Do zakażenia kampylobakteriozą dochodzi najczęściej z powodu spożycia mięsa zwierząt hodowlanych.  Najpierw pojawia się wysoka (do 40^oC) gorączka, a następnie pacjenci skarżą się na silne bóle mięśni, bóle i zawroty głowy, wymioty oraz biegunkę o śluzowatej konsystencji, ze śladami krwi. Kampylobakterioza przebiega najczęściej w postaci zapalenia jelit lub zapalenia żołądka i jelit. Po ostrym okresie zakażenia istnieje ryzyko rozwinięcia się późnych powikłań immunologicznych, takich jak reaktywne zapalenie stawów lub zapalenie korzeni nerwowych.

Bakteria Listeria często obecna jest w takich produktach spożywczych, jak mleko, produkty mleczne (zarówno pasteryzowane, jak i niepasteryzowane) oraz rośliny i warzywa (np. kapusta). Pałeczki Listeria mogą wywoływać m.in. posocznice, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, zapalenie wsierdzia, zakażenia ropne oraz częste powikłania zapalenia uszu, gardła, migdałków i zatok. Listerioza jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży oraz noworodków i stanowi jedną z przyczyn poronień i porodów przedwczesnych.

Wirus RSV jest częstą przyczyną infekcji układu oddechowego, występujących u niemowląt i małych dzieci na całym świecie. Zakażeniu wirusem RSV ulegają prawie wszystkie dzieci w wieku do 2-3 roku życia. W klimacie umiarkowanym dochodzi do masowych infekcji wirusem RSV o największym nasileniu zimą aż do wczesnej wiosny. RSV charakteryzuje się zróżnicowaną gamą objawów - od łagodnych objawów nieżytowych górnych dróg oddechowych, poprzez zapalenia ucha środkowego i ostrego zapalenia krtani, aż po zapalenie oskrzeli.

Do zakażenia tężcem dochodzi najczęściej poprzez zranienie zanieczyszczonym przedmiotem lub zanieczyszczenie rany ziemią zawierającą przetrwalniki. Bakterie rozwijające się w ranie produkują specyficzną toksynę, która powoduje uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Pierwszymi objawami tężca są zwykle zaburzenia czucia w okolicy zranienia, niepokój, bóle głowy i wzmożone napięcie różnych grup mięśniowych, przybierające z czasem postać bolesnych skurczy. Śmiertelność jest wysoka i sięga 40%, zwłaszcza wśród osób w starszym wieku.

Wirus HBV wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) jest rozpowszechniony na całym świecie i dotyczy ok. 200 milionów ludzi. Wirus HBV jest przenoszony drogą pozajelitową, przez krew lub inne płyny ustrojowe zanieczyszczone przez krew, a także przez igły, strzykawki, czy narzędzia lekarskie. Pełnoobjawowe wirusowe zapalenie wątroby przebiega z objawami ogólnymi takimi, jak objawy grypopodobne, żółtaczka i zmęczenie oraz objawami ze strony przewodu pokarmowego. Wzrasta wtedy znacznie aktywność enzymów wątrobowych w surowicy.

Główne źródła zakażenia wirusem HCV to niejałowe narzędzia medyczne i kosmetyczne, wspólne igły i strzykawki, dawniej również przetaczanie krwi i preparatów krwiopochodnych oraz przeszczepianie narządów. Najczęstszym objawem zapalenia wątroby typu C jest uczucie zmęczenia oraz obniżony nastrój. U 50-85% pacjentów chorujących na zapalenie wątroby typu C (zakażonych HCV) dochodzi do rozwoju przewlekłej choroby wątroby w następstwie pierwotnego zakażenia HCV. Zakażenie często trwa przez wiele lat i i może prowadzić do marskości oraz raka wątroby.

Witamina D bierze udział w zapobieganiu takim chorobom kości, jak osteopenia i osteoporoza oraz krzywica (u dzieci).  Wraz ze spadkiem stężenia witaminy D we krwi wzrasta ryzyko chorób układu krążenia, autoimmunologicznych, niektórych nowotworów i zaburzeń odporności. Od września do kwietnia, na terenie Polski występuje niewystarczająca podaż promieni słonecznych, co skutkuje częstym niedoborem witaminy D u Polaków. Wynik badania stężenia 25-OH-D w surowicy, pozwala dobrać odpowiednią dawkę witaminy D stosowaną jako suplement. Badania ostatnich z kilku miesięcy wykazały, że niskie stężenie witaminy D jest również niezależnym czynnikiem ciężkiego przebiegu COVID-19.

Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV) przy pierwszym zakażeniu wywołuje ospę wietrzną, następnie przechodzi w stan uśpienia w czuciowych zwojach nerwowych rdzenia kręgowego. Ospa wietrzna jest chorobą wieku dziecięcego o charakterystycznej wysypce w formie pęcherzyków. W przebiegu ospy wietrznej u osób dorosłych mogą pojawić się powikłania: zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy mózgu, mięśnia sercowego oraz wtórne powikłania bakteryjne. Po latach może dojść do reaktywacji wirusa i wywołania choroby zwanej półpaścem.