Elispot EBV
Najczęstszą drogą transmisji wirusa EBV jest ślina, stąd popularnie mononukleoza zakaźna nazywana jest chorobą pocałunków. Typowe objawy mononukleozy zakaźnej to gorączka lub stany podgorączkowe, objawy grypopodobne, suchość i ból gardła, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony. Może wystąpić miąższowe uszkodzenie wątroby, a nawet żółtaczka. Zazwyczaj występują też zmiany w obrazie krwi w postaci atypowych limfocytów. Duża część zakażeń przebiega bez objawów, a na przebyte zakażenie wskazuje obecność przeciwciał we krwi pacjenta.
Badania realizujemy na miejscu i wysyłkowo.
Elispot - o metodzie
Testy EliSpot to badania oceniające odpowiedź komórkową, które poprzez wykrywanie specyficznych limfocytów T efektorowych, weryfikują aktywność zakażenia.
Instrukcja dla Pacjenta i Instrukcja dla Personelu Medycznego
Elispot EBV - o badaniu
Wirus Ebsteina-Barr (EBV) zaliczany jest do herpeswirusów (Human Herpesvirus 4) i jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych wirusów w populacji ludzkiej. Do transmisji wirusa dochodzi drogą kontaktów ze śliną lub wydzieliną dróg oddechowych osoby zakażonej (choroba pocałunków).
Możliwa jest też transmisja jatrogenna, poprzez przeszczepienia narządów lub przetoczenie krwi i produktów krwiopochodnych. Po przechorowaniu fazy ostrej (mononukleoza zakaźna), zakażenie przechodzi w fazę latentną (uśpioną). Okresowo jednak zakażenie może ulegać aktywacji. Dzieje się tak najczęściej u pacjentów z immunosupresją, jednak również u osób immunokompetentnych może dochodzić do okresowej aktywacji zakażenia.
Wirus EBV jest wirusem B-limfotropowym. Zakażone, nieaktywne limfocyty B pamięci żyją wiele lat nie wykazując ekspresji białek wirusa. Cykl replikacji wirusa warunkuje ekspresję określonych białek wirusa, co z kolei wywołuje swoistą odpowiedź immunologiczną, zarówno typu komórkowego, jak i humoralnego.
W okresie aktywnej, litycznej fazy replikacji EBV (w przebiegu ostrej, pierwotnej lub przewlekłej, aktywnej infekcji) ekspresji ulegają przede wszystkim antygeny wczesne i średniowczesne. W okresie przejścia zakażenia w fazę latentną ekspresja tych antygenów ulega wygaszeniu, a w ich miejsce syntetyzowane są białka reprezntujące antygeny latentne (głównie EBNA-3A, -3B i -3C).
Antygeny EBV wykorzystane w teście EBV EliSpot są to krótkie peptydy zdolne do aktywacji głównie limfocytów CD8+ i reprezentujace dwa typy antygenów:
- Antygen lityczny – będący mieszaniną produktów genów BZLF1, BRLF1 i BMRF1 (antygeny wczesne i średniowczesne),
- Antygen latentny – zawierający peptydy reprezentujące antygeny of EBNA-3A, -3B i -3C, a także LMP. Antygen LMP (Latent Membrane Protein) jest funkcjonalnym homologiem antygenu CD40 na limfocytach B.
Elispot - interpretacja wyników
Za wynik dodatni uważana jest wartość indeksu stymulacji (SI) powyżej 3 (aktywne zakażenie). Indeksy stymulacji w zakresie od 2 do 3 wskazują na możliwość aktywnego zakażenia (wynik graniczny).
| Wyniki testu EliSpot | Wartości indeksów stymulacji (SI) |
| Ujemny | Poniżej 2 |
| Graniczny (wątpliwy) | Od 2 do 3 |
| Dodatni | Powyżej 3 |
W celu weryfikacji stanu funkcjonalnego (żywotności i zdolności do aktywacji) limfocytów pacjenta dla każdego testu EliSpot wykonywane jest badanie z mitogenem, tzw. kontrola dodatnia. Jako mitogen stosowana jest lektyna ze szkarłatki (PWM – Pokeweed mitogen) – związek, który nieswoiście pobudza limfocyty do proliferacji i wydzielania cytokin, m.in. interferonu gamma.
Dla prawidłowej interpretacji każdego testu EliSpot konieczne jest uzyskanie dodatnich wyników w kontroli z mitogenem. Stanowi to dowód na to, że w teście użyto żywych limfocytów, które charakteryzowały się pełną zdolnością do reakcji z antygenami.