Ferrytyna
Badanie stężenia ferrytyny jest zalecane pacjentom z grup ryzyka. Na niedobory żelaza narażone są m.in.: kobiety ciężarne i z obfitymi miesiączkami, sportowcy, osoby starsze, wegetarianie, weganie, osoby na dietach niedoborowych, a także osoby chore na zaburzenia wchłaniania (np. na celiakię). Badanie stężenia ferrytyny przeprowadzane jest również u pacjentów z zaburzeniami odporności i objawami wskazującymi na anemię.
Ferrytyna - co to jest?
Ferrytyna jest białkiem odpowiadającym w organizmie za magazynowanie żelaza, które posiada zdolność prostego uwalniania i wiązania żelaza. Z jednej strony zarządza gromadzeniem żelaza na wypadek sytuacji zwiększonego zapotrzebowania, z drugiej strony ferrytyna chroni komórki przed toksycznym działaniem żelaza, magazynując żelazo w nieszkodliwej dla komórek formie.
Stężenie ferrytyny jest efektywnym wskaźnikiem zasobów żelaza w organizmie i zawartości żelaza w szpiku, wątrobie i układzie siateczkowo-śródbłonkowym (śledzionie). W przeciwieństwie do stężenia żelaza w surowicy, stężęnie ferrytyny, jest względnie stałe, nie podlega wahaniom związanym z rodzajem spożywanych pokarmów, rytmom dobowym i nie wykazuje znaczącej zmienności z dnia na dzień (tzw. zmienność wewnątrzosobnicza). Jedynym czynnikiem zmniejszającym kliniczną użyteczność oznaczania stężenia ferrytyny są stany zapalne, w których stężenie tego wskaźnika wzrasta (dlatego zaleca się łącznie z ferrytyną badać wskaźniki stanu zapalnego, np. CRP).
Ferrytyna – kiedy badać?
Badanie stężenia ferrytyny jest wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń związanych z prawidłowym przyswajaniem, magazynowaniem, wykorzystywaniem i usuwaniem żelaza w organizmie.
Badanie stężenia ferrytyny jest szczególnie zalecane osobom z grup ryzyka związanego z niedoborem żelaza. Na niedobory żelaza narażone są m.in.: kobiety (szczególnie ciężarne i z obfitymi miesiączkami), sportowcy, osoby starsze, wegetarianie, weganie, osoby na dietach niedoborowych, a także osoby chore na zaburzenia wchłaniania (np. na celiakię).
Badanie stężenia ferrytyny przeprowadzane jest również u pacjentów z zaburzeniami odporności i objawami wskazującymi na anemię. Do charakterystycznych objawów, które mogą wskazywać na anemię, należą: osłabienie, męczliwość, bóle głowy i zawroty głowy, wypadanie włosów, spadek poziomu energii życiowej i poziomu libido. W przypadku ich wystąpienia, badanie stężenia ferrytyny jest bardziej miarodajnym wskaźnikiem niż badanie żelaza w surowicy krwi.
Ferrytyna – diagnostyka
Wskazaniem do badania jest konieczność oceny zasobów żelaza w organizmie oraz efektywności suplementacji żelaza przy jego niedoborach. Stężenie ferrytyny oznaczane jest w osoczu krwi metodami immunochemicznymi. Badanie wykonane pod warunkiem wykluczenia stanów zapalnych i chorobowych występujących w wątrobie, pozwala w miarodajny sposób ocenić zapasy żelaza w organizmie.
Wysoki poziom ferrytyny może świadczyć o uszkodzeniu wątroby, śledziony, o chorobach szpiku kostnego, reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) lub innym toczącym się w organizmie stanie zapalnym. Niski poziom ferrytyny wskazuje na niedobór żelaza w organizmie pacjenta.