Ospa wietrzna i półpasiec – wirus VZV
Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV - Varicella Zoster Virus) przy pierwszym zakażeniu wywołuje ospę wietrzną, następnie przechodzi w stan uśpienia w czuciowych zwojach nerwowych rdzenia kręgowego. Ospa wietrzna jest chorobą wieku dziecięcego o charakterystycznej wysypce w formie pęcherzyków. W przebiegu ospy wietrznej u osób dorosłych mogą pojawić się powikłania: zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy mózgu, mięśnia sercowego oraz wtórne powikłania bakteryjne. Po latach może dojść do reaktywacji wirusa i wywołania choroby zwanej półpaścem.
Ospa wietrzna i półpasiec – opis choroby
Wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV) przy pierwszym zakażeniu wywołuje ospę wietrzną - występującą powszechnie chorobę wieku dziecięcego. Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową, co jest wyjątkowo niebezpieczne dla osób dorosłych i dzieci z obniżoną odpornością, u których przebieg ospy wietrznej jest dużo cięższy.
Ospa wietrzna i półpasiec – objawy i leczenie
Ospa wietrzna i półpasiec (wirus VZV) - objawy
Ospa wietrzna jest chorobą wieku dziecięcego o charakterystycznej wysypce. Na skórze pojawiają się kolejno zmiany plamiste, grudki, pęcherzyki wypełnione płynem wysiękowym, a ostatecznie krosty pokryte strupem.
Objawami reaktywacji zakażenia, czyli półpaśca, jest silne podrażnienie i zmiany skórne występujące na obszarze unerwienia oraz bardzo duża bolesność i swędzenie w miejscu, gdzie znajduje się zaatakowany wirusem nerw. Z reguły takie zmiany pojawiają się w okolicy żeber, pleców, ale mogą również wystąpić w okolicy szyi, uszu (wtedy mamy do czynienia z postacią uszną, co w przypadku zaniechania leczenia może prowadzić do szumów usznych lub trwałego uszkodzenia słuchu), a nawet oczu, co może wywołać postać oczną. W tej postaci półpaśca, owrzodzenia pojawiają się na spojówce i rogówce i jeśli nie zostanie odpowiednio szybko podjęte leczenie, może dojść do utraty wzroku. U pacjentów z grup ryzyka, mających defekty immunologiczne, zakażenia mogą być zlokalizowane również w narządach wewnętrznych, a nawet wystąpić w formie rozsianej, co zagraża życiu pacjenta. Zdarza się również, że wirus ulega reaktywacji po przeszczepach.
Ospa wietrzna i półpasiec (wirus VZV) – leczenie
Lekiem przeciwwirusowym, który znajduje najczęstsze zastosowanie jest acyklowir (i jego analog – walacyklowir). W ciężkich postaciach zakażenia acyklowir stosowany jest dożylnie, zaś w łagodniejszych – doustnie. W wyjątkowych przypadkach stosowane są również inne leki o działaniu przeciwwirusowym (np. walgancyklowir, famcyklowir, foskarnet).
Ospa wietrzna i półpasiec - diagnostyka
Objawy pierwotnego zakażenia VZV (ospy wietrznej) oraz jego reaktywacji (półpaśca) są bardzo charakterystyczne i łatwo je rozpoznać. W celu potwierdzenia zakażenia VZV wykonuje się badania serologiczne wykrywające przeciwciała przeciw VZV, oparte na wykorzystaniu takich technik, jak m.in. odczyn wiązania dopełniacza, odczyn immunofluorescencji pośredniej, ELISA i Western Blot.
Dodatkowe narzędzie diagnostyczne stanowią testy EliSpot oceniające odpowiedź komórkową, czyli obecność w organizmie limfocytów T swoiście rozpoznających antygeny wirusa VZV. Stwierdzenie obecności limfocytów T może stanowić potwierdzenie zarówno aktywnej fazy zakażenia, jak i latentnego zakażenia VZV.