Węgorczyca (strongyloidoza) - zarażenie węgorkiem jelitowym.

Węgorek jelitowy obecny jest na całym świecie, szczególnie w rejonach tropikalnych. Źródło zakażenia węgorkiem jelitowym stanowi człowiek wydalający larwy węgorka razem z kałem. Węgorczyca często przebiega bezobjawowo w przypadku osób immunokompetentnych. Ostre objawy pojawiają się u osób z obniżoną odpornością. Charakterystyczne dla węgorczycy są objawy żołądkowo-jelitowe, wątrobowe, płucne, skórne, neurologiczno-psychiatryczne, stawowo-mięśniowe oraz ze strony narządu wzroku.

 

arrowarrowarrow

Węgorczyca (strongyloidoza) - oferta badań

F13
140.00zł

Węgorek jelitowy IgG – ELISA

Węgorek jelitowy IgG – ELISA

Przeciwciała IgG. Badanie wykrywa przeciwciała skierowane przeciw antygenom węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis) należące do klasy IgG. Badanie wykonywane jest techniką ELISA. Wykrycie obecności przeciwciał (dodatni wynik badania) może być przesłanką (zwłaszcza u osób z objawami sugerującymi węgorczycę) do rozpoznania zarażenia i wprowadzenia leczenia przeciwpasożytniczego. Ze względu na długie utrzymywanie się przeciwciał IgG po wyleczeniu, metoda nie powinna być stosowana do kontroli skuteczności leczenia.

Węgorczyca (strongyloidoza) - o chorobie

Węgorczyca jest chorobą przewodu pokarmowego, wywoływaną przez pasożyta o nazwie węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis). Węgorek jelitowy obecny jest na całym świecie, szczególnie często występuje w rejonach tropikalnych i subtropikalnych. Rozwiń tekst

arrowarrowarrow
Zwiń tekst
Źródło zakażenia węgorkiem jelitowym stanowi człowiek wydalający larwy węgorka razem z kałem. Największe ry­zyko zarażenia węgorkiem jelitowym (Strongyloides stercoralis) istnieje w regionach biednych i takich, które są zaniedbane pod względem sanitarnym i higienicznym.

Czynnikami, które zwiększają ryzyko rozwoju węgorczycy to stosowana terapia immunosupresyjna, wrodzone i nabyte niedobory odporności, a także nowotwory krwi oraz przewlekłe choroby jelit.

Rozwój węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis) odbywa się w cyklu wolnożyjącym i pasożytniczym. Na ogół w jelicie wykluwają się z jaj tzw. larwy rabdiopodobne, które następnie rozwijają się do inwazyjnej postaci – tzw. larw filariopodobnych. Larwy rabditopodobne mogą wylęgać się również w płucach. Ma to miejsce w przypadku, gdy dojdzie do zablokowania drogi dalszej migracji larw przez wysięk płucny. Wtedy w płucach może dojść do rozwoju nicienia do postaci dorosłej i następnie do złożenia przez samicę jaj, z których wylęgają się larwy rabdiopodobne.

Człowiek zaraża się bezpośrednio w procesie wnikania przez skórę lub błony śluzowe larw filariopodobnych znajdujących się w glebie. W rozwoju węgor­czycy znaczenie mają również procesy tzw. autoinwazji, występujące w dwóch formach, jako autoendoinwazja (autoinwazja zachodząca wewnątrz organizmu człowieka) i autoegzoinwazja (autoinwazja zachodząca od zewnątrz do wewnątrz organizmu). Czynnikiem sprzyjającym autoendoinwazji, czyli inwazji larw do śluzówki jelita grubego, do której dochodzi z zalegającej masy kałowej, są zaparcia często towarzyszące węgorczycy. Tego typu inwazja trwa długo i prowadzi z reguły do przewlekłej węgorczycy.

Autoegzoinwazja ma miejsce wówczas, gdy z wydalonej z kałem larwy rabditopodobnej w okolicach odbytu rozwija się larwa filariopodobna. Larwa ta następnie wnika z powrotem do organizmu żywiciela poprzez skórę pośladków.

Zwiń tekst

Węgorczyca (strongyloidoza) – objawy i leczenie

Węgorczyca (strongyloidoza) – objawy

Węgorczyca często przebiega bezobjawowo w przypadku osób immunokompetentnych. Ostre objawy pojawiają się u osób z obniżoną odpornością, u których może dojść do masywnej inwazji węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis). Rozwiń tekst

arrowarrowarrow
Zwiń tekst

Węgorczycy towarzyszy szereg objawów ze strony różnych układów i narządów. Charakterystyczne dla węgorczycy są objawy:

  • żołądkowo-jelitowe;
  • wątrobowe - zmiany patologiczne w wątrobie i drogach żółciowych na skutek toksycznego działania metabolitów pasożyta lub reakcji immunologicznych w odpowiedzi na inwazję;
  • płucne - charakterystyczne dla osób z obniżoną odpornością: kaszel i duszność, czyli tzw. zespół Loefflera - nacieki eozynofilowe widoczne w badaniu radiologicznym, napady astmatyczne;
  • skórne - swędzące zmiany, pełzające zapalenie skóry;
  • neurologiczno-psychiatryczne - objawy o charakterze czynnościowym, występujące u osób z obniżoną odpornością: ogólne osłabienie, bóle i zawroty głowy, nadmierna pobudliwość, zaburzenia rytmów dobowych i bezsenność, zespół Meniera, omdlenia i ślinotok;
  • stawowo-mięśniowe - rzadko obserwowane w węgorczycy: ból w wielu stawach (polyarthralgia) lub tylko w pojedynczych stawach oraz w mięśniach (polymyalgia);
  • ze strony narządu wzroku - ograniczenia pola widzenia, obniżenie zdolności przystosowania widzenia do ciemności i nadwrażliwość rogówki.

W węgorczycy może dojść również do zaburzeń funkcjonalnych innych narządów, spowodowanych inwazją węgorka. Najbardziej narażone na inwazję i dysfunkcje są: śledziona, nerki, jajniki, trzustka, serce, pęcherzyk żółciowy, a także węzły chłonne i gruczoły wydzielania wewnętrznego (np. nadnerczy i tarczycy). Larwy filariopodobne węgorka wykrywano w układzie moczowym u pacjentów z kolką nerkową, albuminurią (białkomoczem) i hematurią (krwiomoczem) oraz z przewlekłym zapaleniem pęcherza moczowego i bolesnym oddawaniem moczu. U kobiet larwy filario­podobne stwierdzano w wymazach z pochwy i w jajnikach, zaś u mężczyzn w gruczole krokowym.

U chorych na węgorczycę stwierdza się podwyższenie stężenia białka całkowitego i gamma-globulin, wzrost aktywności dehydrogenazy mleczanowej (LDH) oraz transaminaz (ALT i AST).

Węgorczyca – wczesna postać

We wczesnym okresie inwazji Strongyloides stercoralis pojawiają się objawy skórne. W miejscu wniknięcia larw filariopodob­nych na skórze dochodzi do swędzących zmian, które są związane z wędrówką węgorka jelitowego pod skórą. Charakterystycznym objawem występującym w przebiegu węgorczycy jest tzw. zespół larwy wędrującej (larva migrans). Wzdłuż trasy migracji larw w miejscu wniknięcia Strongyloides stercoralis do organizmu pojawiają się liniowe lub kręte swędzące zmiany skórne (tzw. pełzające zapalenie skóry), które wędrują z prędkością 5-10 mm na godzinę. Do pełzającego zapalenia skóry dochodzi zarówno przy pierwotnym zarażeniu (np. na stopach), jak i podczas autoegzoinwazji (na pośladkach i na skórze brzucha). Przez długi okres po zarażeniu węgorkiem jelitowym (Strongyloides stercoralis) jest to najbardziej charakterystyczny, a często jedyny objaw węgorczycy.

W świeżej, mało intensywnej inwazji objawy żołądkowo-jelitowe występują jedynie w krótkim okresie czasu i charakteryzują się łagodnym przebiegiem. Najczęściej dochodzi wtedy do powierzchniowych zmian zapalnych śluzówki, którym towarzyszą łagodne objawy żołądkowo-jelitowe, a także eozynofilia. Najczęściej pojawiają się również bóle brzucha, które występują przeważnie w nadbrzuszu i górnej części brzucha z prawej strony. Bóle w okolicy prawej pachwiny mogą być objawem sugerującym zapalenie wyrostka robaczkowego, wywołane przez węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis). Bóle mogą mieć różnorodny charakter - są przez pacjentów definiowane jako tępe, ćmiące, promieniujące i napadowe, niekiedy rozlane. W przebiegu pierwotnej, mało intensywnej węgorczycy pojawiają się również nudności, wymioty, zaparcia na przemian z biegunkami, brak apetytu i zgaga. Dochodzi do utraty masy ciała i krwawień z przewodu pokarmowego, które zwykle są łagodne, choć w niektórych przypadkach w kale lub wymiocinach pojawia się duża ilość krwi.

Węgorczyca – postać przewlekła

W przewlekłej postaci węgorczycy występują przejściowe zmiany okolic skóry i błon śluzowych (tzw. zmiany osutkowe) z towarzyszącym świądem skóry. Pojawiają się również rozlane bóle brzucha, które trwają około 1,5 miesiąca, a następnie stopniowo zmniejszają się przez kolejne 6 tygodni. Charakterystyczne dla przewlekłej węgorczycy są okresy zaostrzeń i remisji.

Ze względu na różnorodność objawów, przypominających objawy wielu innych chorób, roz­poznanie węgorczycy bywa wyzwaniem diagnostycznym. Choroba ta powinna być brana pod uwagę w przypadkach, gdy u pacjenta występowały zaburzenia jelitowe oraz bóle w gór­nej części brzucha i dochodzi do przewlekłych biegunek, stolców tłuszczowych, zaburzeń jelitowych z utratą białka oraz do występowania eozynofilii o niewyjaśnionym pochodzeniu. W czwartym tygodniu inwazji eozynofilia (liczba eozynofili we krwi obwodowej) wzrasta i może wynosić nawet 40%.

Węgorczyca – postać ostra

W przebiegu ostrej postaci węgorczycy na początku pojawiają się dreszcze, którym towarzyszy wysoka temperatura ciała i śluzowo-krwiste biegunki. Objawy mogą sugerować choroby jelit związane ze stratą białka czy zespołem złego wchłaniania. Może dochodzić do nieżytowego zapalenia jelita, zapalenia obrzękowego lub wrzodziejącego. Zmiany w jelicie w przebiegu węgorczycy wynikają z mechanicznego działania różnych stadiów węgorka jelitowego (postaci dorosłych, larw i jaj Strongyloides stercoralis) zlokalizowanych w jelicie. W badaniu mikroskopowym widoczne są powierzchniowe owrzodzenia z występującym przekrwieniem i obrzękiem błony śluzowej. We wczesnej fazie występują nacieki neutrofili i eozynofilii (rodzaje krwinek białych). W późniejszej fazie dochodzi do nacieków z ko­mórek mononuklearnych (limfocytów i monocytów/makrofagów). Najwię­ksze zmiany pojawiają się z reguły w jelicie cienkim, ale mogą występować również w żołądku i jelicie grubym. Nacieki mogą docierać do warstwy mięśniowej. Charakterystyczną cechą zapalenia jelita grubego jest rozwój ziarniniaków.

Węgorczyca (strongyloidoza) – leczenie

W leczeniu węgorczycy stosowane są mebendazol, albendazol oraz iwermektyna.

Zwiń tekst

Węgorczyca (strongyloidoza) - diagnostyka

Rozpoznanie węgorczycy opiera się na wykryciu larw rabditopodobnych w świeżym kale, treści dwunastniczej, plwocinie lub popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych. Rozwiń tekst

arrowarrowarrow
Zwiń tekst

Ze świeżego kału wywabia się larwy rabditopodbne, zaś z kału przy zaparciach i kału przetrzymywanego w cieple larwy filariopodobne. Do wykrywania węgorka w kale nieprzydatne są metody zagęszczające, ponieważ stężone sole uszkadzają larwy. Zastosowanie znalazły natomiast metody larwoskopowe i hodowlane. Materiał pobrany sondą dwunastniczą lub przy użyciu żelatynowej kapsuły miesza się z wodą i odwirowuje, a następnie w osadzie poszukiwane są przy użyciu mikroskopu larwy rabditopodobne. Najwięcej larw stwierdza się w treści dwunastniczej i w żółci wątrobowej, zaś mniej w żółci pęcherzykowej. W treści dwunastniczej obecne są zwykle larwy rabditopodobne węgorka i leukocyty.

Z plwociny lub popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych wykonuje się preparaty bezpośrednie lub bada się je metodą Baermanna (badanie wykrywa nie jaja, a larwy pierwszego pokolenia) w celu wykrycia larw rabditopodobnych.

W przypadku rozsianej węgorczycy, larwy filariopodobne występują również w płynie mózgowo-rdzeniowym.

W rozpoznaniu węgorczycy znajdują zastosowanie również metody serologiczne. Najczęściej wykonywany jest test immunoenzymatyczny (ELISA), który wykrywa przeciwciała skierowane przeciw antygenom pasożyta. Obecnie w większości testów wykorzystywane są rekombinowane antygeny pasożyta (np. antygen NIE), które zapewniają wysoką swoistość analityczną testu. Skuteczne leczenie przeciwpasożytnicze prowadzi do stopniowego obniżania się stężenia przeciwciał, często jednak dodatnie wyniki testów serologicznych utrzymują się latami, po wyleczeniu zarażenia węgorkiem jelitowym.

W preparatach histologicznych węgorki należy różnicować z innymi ni­cieniami pasożytującymi w jelicie, takimi jak glisty ludzkie, włosogłówki i owsiki. W przeciwieństwie do węgorka, który bytuje w przestrzeni międzykomórkowej błony, inne pasożyty nie wnikają do błony śluzowej.

Zwiń tekst

Węgorczyca (strongyloidoza) - oferta badań

F13
140.00zł

Węgorek jelitowy IgG – ELISA

Węgorek jelitowy IgG – ELISA

Przeciwciała IgG. Badanie wykrywa przeciwciała skierowane przeciw antygenom węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis) należące do klasy IgG. Badanie wykonywane jest techniką ELISA. Wykrycie obecności przeciwciał (dodatni wynik badania) może być przesłanką (zwłaszcza u osób z objawami sugerującymi węgorczycę) do rozpoznania zarażenia i wprowadzenia leczenia przeciwpasożytniczego. Ze względu na długie utrzymywanie się przeciwciał IgG po wyleczeniu, metoda nie powinna być stosowana do kontroli skuteczności leczenia.