Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) rozprzestrzenione jest na obszarze od Skandynawii, przez Polskę oraz pozostałe kraje Europy aż po Ural. Człowiek zakaża się wirusem kleszczowego zapalenia mózgu w czasie żerowania kleszcza. W I fazie choroby występują objawy grypopodobne: gorączka do 38 °C, bóle mięśni i stawów oraz nieżyt górnych dróg oddechowych. W II fazie pojawia się gorączka do 40 °C, zaburzenia świadomości, śpiączka, zaburzenia psychiczne, oczopląs, światłowstręt, bóle i zawroty głowy oraz wymioty, a także objawy zapalenia opon mózgowych i mózgu.
Kleszczowe zapalenie mózgu - oferta badań
Wirus KZM IgG – ELISA
Wirus KZM IgG – ELISA
Badanie wykonywane techniką ELISA. Wykrywa i oznacza ilościowo swoiste przeciwciała przeciw antygenom wirusa KZM. Może służyć również do oceny odporności poszczepiennej.
Kleszczowe zapalenie mózgu - o chorobie
Środkowoeuropejskie kleszczowe zapalenie mózgu (wczesnoletnie kleszczowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, odkleszczowe zapalenie mózgu - KZM) rozprzestrzenione jest na obszarze od Skandynawii przez kraje Europy aż po Ural. Występuje również Polsce. Rozwiń tekst
Choroba wywołana jest przez flawiwirusa z rodziny Togaviridae. Najważniejszym wektorem tych wirusów jest kleszcz pospolity Ixodes ricinus. Natomiast wektorem rosyjskiego wczesnoletniego kleszczowego zapalenia mózgu (RSSE) na obszarze Rosji jest kleszcz Ixodes persulcatus. Szacuje się, że wirusami kleszczowego zapalenia mózgu zakażonych jest od 0,07-4,1% kleszczy pospolitych na terenie Europy (w Polsce poniżej 1%). Człowiek zakaża się wirusem kleszczowego zapalenia mózgu w czasie żerowania kleszcza. Wirus ten może wniknąć także podczas wtarcia odchodów zakażonego kleszcza, spożycia zainfekowanego mleka i jego przetworów.
Kleszczowe zapalenie mózgu jest jedyną z chorób odkleszczowych, przeciw której można stosować czynne uodpornienie, czyli szczepienia ochronne. Na rynku farmaceutycznym dostępna jest skuteczna szczepionka, która zabezpiecza przez KZM i jest przeznaczona dla dzieci i osób dorosłych. Pełny cykl szczepień obejmuje podanie 3 dawek szczepionki, zazwyczaj w schemacie 0 – 1 – 6 (12) miesięcy. Częściową odporność uzyskuje się już po podaniu drugiej dawki szczepionki. Podanie szczepionki zazwyczaj nie powoduje poważnych objawów niepożądanych. W celu utrzymania ochronnego miana przeciwciał konieczne jest podawanie dawek przypominających szczepionki co 3-4 lata (ewentualnie po kontroli stężenia swoistych przeciwciał klasy IgG).
Kleszczowe zapalenie mózgu - objawy i leczenie
Kleszczowe zapalenie mózgu - objawy
Przebieg Kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) ma przebieg dwufazowy. Po 2-28 dniach po zakażeniu w pierwszej fazie choroby występują objawy grypopodobne: gorączka do 38 °C, bóle mięśni i stawów oraz nieżyt górnych dróg oddechowych. Rozwiń tekst
Kleszczowe zapalenie mózgu - leczenie
Kleszczowe zapalenie mózgu – diagnostyka
Rozpoznanie opiera się na wywiadzie epidemiologicznym (potwierdzenie faktu ukłucia przez kleszcza), objawach klinicznych i wykryciu swoistych przeciwciał w klasie IgM lub wykazaniu wzrostu miana przeciwciał w klasie IgG. W płynie mózgowo-rdzeniowym obserwuje się pleocytozę (zwiększenie ilości komórek, w szczególności limfocytów) i zwiększone stężenie białka. Rozwiń tekst
W diagnostyce serologicznej stosowane są rutynowo testy oparte na technice ELISA, w których antygenami są białka wirusa wyizolowane z zakażonych nim hodowli komórkowych, bądź też rekombinowane antygeny wirusowe. Oznacza się przeciwciała w klasach IgG i IgM, a materiałem do badań jest surowica krwi i płyn mózgowo-rdzeniowy (pmr). W przypadku podejrzenia ostrej fazy kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) wskazane jest równoczesne badanie par surowica-płyn mózgowo-rdzeniowy oraz wyliczenie swoistych indeksów przeciwciał informujących o wewnątrzoponowej ich produkcji.
Pewne znaczenie dla oceny czasu trwania zakażenia może mieć ocena awidności przeciwciał klasy IgG.
Przy ocenie wyników pacjenta należy brać pod uwagę fakt przebytych uprzednio szczepień (nie tylko przeciw KZM, ale również np. przeciw żółtej gorączce) i przebytych zakażeń powodowanych przez flawiwirusy (KZM, żółta gorączka, denga, gorączka zachodniego Nilu). Notowane są bowiem reakcje krzyżowe pomiędzy antygenami tych wirusów.
Dodatkowo w diagnostyce kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) stosowane są techniki biologii molekularnej (rtPCR, PCR, NAT i inne) pozwalające na identyfikację materiału genetycznego wirusa, często przed pojawieniem się swoistych przeciwciał.
W wysokospecjalistycznych, referencyjnych pracowniach wirusologicznych możliwa jest izolacja wirusa na hodowlach komórkowych. Metoda te jednak nie znalazła powszechnego zastosowania w praktyce.
Kleszczowe zapalenie mózgu - oferta badań
Wirus KZM IgG – ELISA
Wirus KZM IgG – ELISA
Badanie wykonywane techniką ELISA. Wykrywa i oznacza ilościowo swoiste przeciwciała przeciw antygenom wirusa KZM. Może służyć również do oceny odporności poszczepiennej.