Alergie – Profile IgE (testy alergiczne)

Najbardziej rozpowszechnionym rodzajem alergii jest reakcja nadwrażliwości typu 1, która charakteryzuje się wytwarzanie swoistych przeciwciał klasy IgE. Objawy (np. zaczerwienienie skóry, obrzęki, swędzenie) zazwyczaj pojawiają się krótko po kontakcie z alergenem. Dlatego ten rodzaj alergii nazywany jest również typem reakcji bezpośredniej. Alergeny przedostają się do organizmu z powietrza przez błony śluzowe ciała (alergeny wziewne) lub w wyniku konsumpcji (alergeny pokarmowe).

Alergie wziewne

W przypadku alergii wziewnych alergeny dostają się do organizmu drogą powietrzną i przez błony śluzowe, prowadząc do powstania wymiernych stężeń IgE skierowanych przeciwko określonemu źródłu alergenu. Ważną rolę odgrywają alergeny sezonowe (pyłki drzew, traw i ziół), a także alergeny wewnętrzne (roztocza kurzu domowego, zwierzęta domowe i zarodniki pleśni), które występują przez cały rok. Objawy zwykle pojawiają się wkrótce po kontakcie z alergenem. Te alergie są zatem nazywane reakcjami typu natychmiastowego, które można znaleźć u ponad 15% populacji w krajach uprzemysłowionych. Jeśli wystąpi ogólnoustrojowa reakcja alergiczna, mogą wystąpić poważne, nawet zagrażające życiu reakcje (wstrząs anafilaktyczny). Typowe reakcje alergiczne to nieżyt nosa, zapalenie spojówek i astma alergiczna.

Alergie pokarmowe

W alergiach pokarmowych reakcja immunologiczna indukowana przez IgE może prowadzić do objawów, takich jak pieczenie lub swędzenie w jamie ustnej, nudności, skurcze żołądkowo-jelitowe, biegunki i wysypki skórne w krótkim czasie po spożyciu pokarmu. Ciężkie reakcje mogą również powodować ataki astmy, duszności, przyspieszenie akcji serca lub ataki paniki i splątanie. W rzadkich przypadkach może wystąpić wstrząs anafilaktyczny. Pokarmy, które najczęściej powodują reakcje alergiczne, to orzechy i orzeszki ziemne, soja, pszenica, ryby, mleko i jaja. Przy częstości występowania od 5 do 10%, pierwotne uczulenia na pokarmy odgrywają ważną rolę, szczególnie u dzieci i niemowląt. Alergie pokarmowe u dorosłych występują z częstością od 1 do 5%.

Reakcje krzyżowe

Przeciwciała lgE skierowane bezpośrednio przeciwko alergenom wziewnym, mogą powodować alergie pokarmowe w wyniku reakcji krzyżowych z pokarmami pochodzenia roślinnego. Reakcje krzyżowe zachodzić mogą również ze względu na podobieństwo strukturalne alergenów np. podobieństwo substancji chemicznych lub pokrewieństwo botaniczne. Na przykład pacjenci uczuleni na pyłki brzozy mogą rozwinąć serologicznie wykrywalne uczulenie na jabłka, marchew, seler, orzechy laskowe, ziemniaki czy kiwi.

Przykłady reakcji krzyżowych między alergenami wziewnymi i pokarmowymi:

CCD

Wiele alergenów to glikoproteiny zawierające boczne łańcuchy oligosacharydowe związane z białkowym szkieletem alergenu. Niektórzy pacjenci wytwarzają swoiste przeciwciała skierowane przeciwko tym strukturom węglowodanowym. Skrót CCD oznacza „Cross-reactive Carbohydrate Determinant", czyli reagującą krzyżowo determinantę węglowodanową. CCD można odnaleźć w wielu alergenach roślinnych oraz w alergenach pochodzenia zwierzęcego. Ze względu na ich znaczące podobieństwo strukturalne, CCD jest często przyczyną reakcji krzyżowych. Znaczenie swoistych przeciwciał lgE, skierowanych przeciwko CCD, nie zostało jeszcze do końca poznane. Uważa się, że nie mają one w większości przypadków znaczenia klinicznego i mogą komplikować interpretacje pozytywnych wyników w diagnostyce alergii in vitro. Jednakże wykrycie obecności swoistych przeciwciał lgE skierowanych przeciwko CCD może dostarczyć dodatkowych informacji, zwłaszcza
w przypadkach pozytywnych wyników lgE, które nie korelują z objawami klinicznymi i służyć jako pomoc przy całościowej interpretacji wyników badań.